آب مقطر دو بار تقطیر پنج لیتری جدید

کنترل کیفیت در انگل‌شناسی با کمک آب مقطر

علت اصلی درخواست انـــجام آزمايش خون در مدفوع توسط پزشکان، غربالگري (Screening) زخم‌های دستــگاه مــعده- روده‌ای است. در بررسی‌های انجام‌شده در امریکا ۶-۲% افراد، دارای آزمـــايش OB مثبــت بوده‌اند که از این تعـــداد در ۱۰-۵% موارد، بيماري کارسينوما و در ۴۰-۲۰% موارد، بيماري آدنوما تشخيص داده شده است.

کانسر کولورکتال شایع‌ترین کانسر در امريکا بوده و بیشترین علت مرگ‌ومير را تشکيل می‌دهد، بنابراين تشخيص کانسر کولورکتال در مراحل اوليه با انجام تست‌های غربالگري سبب کاهش ميزان مرگ‌ومیر می‌گردد.

بـراي اطمينـان از درسـتي آزمایش‌های انگل‌شناسی بايـد مراحـل جمع‌آوری نمونـه، آماده‌سازی، نگهداري معرف‌ها و ارائـه گـزارش نهـايي تحـت كنتـرل بـوده و آزمـايش بـه روش استاندارد انجام شود.

1- مواد و محلول‌ها به روش استاندارد تهيه شوند.

2- سرعت و زمان سانتريفوژ رعايت شود.

3- گسترش با غلظت مناسب تهيه شود.

برای کنترل تست خون مخفی می‌توان مقداری خون را در آب مقطر حل کرده و با نمونه مخلوط و برای آزمایش ارسال نمود. بعضی از منابع ذکر می‌کنند برای کنترل کیفی تست OB از چهار لوله استفاده شود و در لوله اول خون کامل در لوله دوم رقت ۱/۱۰ در لوله سوم رقت ۱/۱۰۰ و در لوله چهارم رقت ۱/۱۰۰۰ از خون کامل ریخته شود و تست OB روی آن انجام گردد.

آب مقطر آزمایشگاهی و بیو شیمی

آب مقطر آزمایشگاهی، یکی از اصلی ترین مواردی ایست که در اکثر آزمایشگاه ها از آن استفاده میشود. آب مقطر در واقع آب خالصی است که از روش تقطیر به دست آمده است. به دلیل اینکه آب مقطر آزمایشگاهی ناخالصی ها، مواد معدنی و یون های خود را از دست داده؛ برای مصارف آزمایشگاهی بسیار مناسب است. زیرا آب مقطر آزمایشگاهی به دلیل خالص بودن با مواد گوناگون واکنش نمی‌دهد.

موارد کاربرد آب مقطر در آزمایشگاه به شرح زیر است:

• ساخت محلول های مورد نیاز
• شست و شوی ابزار آزمایشگاهی
• ساخت محیط کشت
• تهیه معرف ها و محلول ها
• اندازه گیری الکترولیت
• شستشو و استریل ابزار پزشکی
• در باتری سازی و استفاده به عنوان آب باطری

آب مقطر آزمایشگاهی مخصوص اتو کلاو و بن ماری

از بخار آب مقطر برای استریل کردن ابزار های پزشکی و دندان پزشکی استفاده می شود. این ماشین در ابعاد گوناگون در کلینیک ها و بیمارستان ها وجود دارد و از اهمیت ویژه ای برای سلامتی بیماران برخوردار است. به همین دلیل آب مقطر استفاده شده در آن باید بسیار خالص و باکیفیت باشد.

کیفیت آب مقطر به کار رفته در تجهیزات و کالاهای مصرفی روی کالای نهایی تاثیر می گذارد. اگر خلوص آب مقطر به اندازه مناسبی نرسد در دستگاه و تجهیزات پزشکی رسوب می کند و به مرور به دستگاه آسیب می رساند. این آسیب باعث صدمات جبران ناپذیری و خسارات فراوانی می شود.

یکی از مصارف آب مقطر استفاده آن در مصارف دندانپزشکی است. ممکن است یک دندانپزشک در یک ماه یک یا چند لیتر آب مقطر مصرف کند.

بن ماری آزمایشگاهی وسیله‌ایست که ترجمه ی آن به زبان فارسی تحت عنوان “حمام آب مقطر” یا “حمام آزمایشگاهی” شناخته شده است. علت این نام‌گذاری آن است که بن ماری همچون یک حمام گرم پر از آب عمل کرده و منجر به ذوب شدن مواد می‌گردد. این وسیله یکی از پرکاربردترین وسایل آزمایشگاهی است. در این مقاله در مورد بن ماری آزمایشگاهی و نکاتی که باید در حین استفاده از آن رعایت کرد، صحبت خواهیم کرد.

نکات مهم در هنگام استفاده از بن ماری آزمایشگاهی

• یکی از مهمترین نکات در هنگام استفاده از بن ماری این است که اولاً نباید بن ماری بدون وجود آب روشن گردد و ثانیاً شما مجاز هستید که تنها از آب مقطر دو بار تقطیر برای پر کردن بن ماری استفاده کنید.
• آب داخل این دستگاه باید به صورت مرتب و در صورت امکان روزانه تعویض گردد.
• جهت جلوگیری از خراب شدن دستگاه، المنت های حمام آب باید به صورت مرتب و در صورت امکان هفتگی تمیز شود تا جرمی بر روی آن باقی نماند.
• هیچ گاه دستگاه بن ماری آزمایشگاهی را در مقابل کولر و جریان باد تند قرار ندهید.
• حجم آب داخل دستگاه را باید بر اساس آنچه در دفترچه ی راهنمای آن نوشته شده است، در نظر بگیرید. حجم کمتر یا بالاتر آب مقطر می تواند منجر به آسیب رساندن به دستگاه شده و ممکن است دستگاه به صورت نرمال خود کار نکند. به صورت معمول، سطح آب می بایست بین ۴ تا ۵ سانتی متر از بالای تانک قرار گرفته در داخل بن ماری فاصله داشته باشد.
• هیچ گاه از سفید کننده، اسید و نمک غلیظ، آب یونیزه شده یا محلول های دارای مقدار کلر بالا در بن ماری آزمایشگاهی استفاده نکنید.
• محیطی که بن ماری آزمایشگاهی قرار است در آن قرار گیرد، باید از خطر اشتعال دور باشد.

کاربرد بن ماری آزمایشگاهی

کاربرد این وسیله در آزمایش‌های مختلف سرم‌شناسی، دارویی و آزمایشات انکوباسیون صنعتی است. همچنین این دستگاه دارای یک مخزن است که می‌تواند برای ذوب کردن مواد منجمد شده مانند فرآورده‌های خونی مورد استفاده قرار گیرد. با برداشتن درپوش این دستگاه می‌توانید مواد شیمیایی منجمد مورد نظر خود را در داخل جایگاه مخصوص قرار دهید. در زیر این جایگاه یک تانک برای آب وجود دارد.

استفاده در دستگاه اتوکلاو

از بخار آب مقطر برای استریل کردن ابزارهای پزشکی و دندان پزشکی استفاده می شود. این ماشین در ابعاد گوناگون در کلینیک ها و بیمارستان ها وجود دارد و از اهمیت بسیار ویژه ای برای سلامتی بیماران برخوردار است. به همین دلیل آب مقطری که در دستگاه استفاده می کنند باید بسیار خالص باشد.

آب مقطر مورد استفاده در اتوکلاو به دلایل زیر باید از کیفیت بهتری برخوردار باشند:

1. افزایش طول عمر اتوکلاو
2. کاهش هزینه نگهداری اتوکلاو
3. افزایش طول عمر وسایلی که استریل می شوند.

دستور العمل تهیه محلولها فقط با آب مقطر

محلول کلرید سدیم ۵ مولار (NaCl 5M)

مقدار ۲۹۲ گرم NaCl در ۶۵۰ سی سی آب مقطر دوبار تقطیر حل شده و سپس حجم به یک لیتر رسانید شود، اتوکلاو شده و در دمای اتاق نگهداری شود.

محلول سود ۱۰ مولار (NaOH 10M)

مقدار ۴۰ گرم NaOH در ۷۵ سی سی آب مقطر دوبار تقطیر حل شده سپس حجم محلول با آب مقطر به یک ۱۰۰ سی سی رسانیده شود، این محلول را باید در ظرف پلاستیکی نگهداری کنید.

محلول سدیم ددوسیل سولفات ۱۰ درصد (SDS 10%)

مقدار ۱۰ گرم سدیم ددوسیل سولفات را در ۸۰ سی سی آب مقطر دوبار تقطیر حل کرده حجم را با آب مقطر به ۱۰۰ سی سی برسانید. اتوکلاو شده در دمای اتاق نگهداری شود.

محلول اتیلن دی آمین تترا استیک اسید ۵/۰ مولار (۸ pH= EDTA 0.5M)

مقدار ۱۲/ ۱۸۶ گرم EDTA را در ۷۵۰ میلی لیتر آب مقطر دوبار تقطیر حل نمایید بر روی یک همزن مغناطیسی آنرا به شدت بهم بزنید تا کاملا حل بشود. pH محلول را با استفاده از سود ۱۰ مولار به ۸ برسانید (حدود ۵۰ میلی لیتر) سپس با آب مقطر به حجم یک لیتر برسانید. اتوکلاو نموده و این محلول را در یخچال نگهداری نمائید.

محلول تریس اسید کلریدریک ۲ مولار (pH=8 Tris-HCl 2M)

مقدار ۲/۲۴۲ گرم تریس را در ۷۵۰ سی سی آب مقطر دوبار تقطیر حل کرده بعد از حل شدن کامل pH محلول که تقریبا ( ۱۱-۵/۱۰) می باشد باید به ۸ رسانیده شود. تنظیم pH باید با استفاده از اسید کلردریک غلیظ و در زیر هود انجام شود در موقع تنظیم pH به این نکته توجه شود که اضافه کردن HCl باعث افزایش دما و کاهش pH محلول می شود، باید صبر کرد تا دمای محلول به دمای محیط برسد، اضافه کردن HCl را باید تا زمانی ادامه داد که pH محلول در دمای محیط به ۸ برسد بعد از این مرحله حجم محلول با آب مقطر دوبار تقطیر استریل به یک لیتر رسانده شود، اتوکلاو شده و در دمای اتاق نگهداری شود.

محلول استات آمونیم ۵ مولار (Ammonium acetate 5M)

۵۴/۳۸ گرم آمونیم استات را در ۷۰ سی سی آب مقطر دوبار تقطیر حل کرده، با آب مقطر حجم را به ۱۰۰ سی سی برسانید و آنرا در دمای اتاق نگهداری دارید.

محلول استات پتاسیم ۵ مولار (pH= 5.5 Potassium acetate 5M)

مقدار ۷۵/۴۹ گرم از این ماده را در ۶۵ سی سی آب مقطر دوبار تقطیر حل کرده حجم با استفاده از آب مقطر به ۱۰۰ سی سی رسانده شود. برای تنظیم pH مورد نظر قبل از به حجم رسانیدن از اسید استیک گلاسیال استفاده می شود. این محلول را در دمای محیط نگهداری نمایید.

محلول سدیم استات ۵ مولار (pH= 4.5 Sodium acetate 5M)

مقدار ۴/۶۸ گرم از این ماده را در ۷۰ سی سی آب مقطر دوبارتقطیر استریل حل کرده حجم با آب مقطر به ۱۰۰ سی سی رسانده شود، برای تنظیم pH مورد نظر قبل از به حجم رسانیدن از اسید استیک گلاسیال استفاده می شود. این محلول در دمای اتاق نگهداری می شود.

محلول اتیدیوم بروماید mg/ ml 10 (Ethidium Bromide Solution)

مقدار ۱۰۰ میلی گرم اتیدیوم بروماید را در ۱۰ میلی لیتر آب مقطر دوبار تقطیر استریل حل نموده چندین ساعت با همزن بهم بخورد تا از حل شدن آن مطمئن شوید، سپس با آلومینیوم فویل پوشانده شود. این محلول را در یخچال نگهداری نمایید.

محلول آر ان آز/ ml mg 10 (RNase A)

مقدار ۱۰میلی گرم RNase را در یک میلی لیتر آب مقطر دوبار تقطیر استریل حل کنید. برای از بین بردن DNase احتمالی بایستی ۱۵ دقیقه در ۱۰۰ درجه سانتی گراد (آب در حال جوش) قرار داده شود. بهتر است این محلول را در مقادیر ۵۰ میکرولیتری تقسیم کرده و در c˚۲۰- نگهدرای شود.

محلول پروتئیناز K (Proteinase K)

مقدار ۱۰ میلی گرم پروتئیناز K را در یک میلی لیتر آب مقطر دوبار تقطیر استریل حل کرده و در c˚۲۰- نگهداری شود.

محلول بافر الکتروفورز تریس استیک اسید- EDTA (TAE)

تهیه محلول استوک X10 با pH=8.5

مقدار ۴/۴۸ گرم تریس بازی را باضافه ۴/۱۳ میلی لیتر اسید استیک گلاسیال و ۷۴ گرم EDTA در آب مقطر دوبار تقطیر حل کرده حجم را به یک لیتر برسانید، اتوکلاو شده و در دمای اتاق نگهداری شود.

محلول بافر الکتروفوز تریس بوریک اسید (TBE)

تهیه محلول استوک X10

مقدار ۱۰۸ گرم تریس بازی را باضافه ۵۵ گرم اسید بوریک و ۴۰ میلی لیتر EDTA نیم مولار با PH=8 در آب مقطر دوبار تقطیر حل کرده حجم را به یک لیتر برسانید، اتوکلاو شده و در دمای اتاق نگهداری شود.

بافر TEN (Tris/EDTA/NaCl)

مقدار ۴۰ میلی لیتر تریس اسیدی (۲M, pH=8)، یک میلی لیتر (pH=8 EDTA 0.5) و ۱۵۰ میلی لیتر
(۱۰M) NaCl را با هم مخلوط کرده سپس حجم با آب مقطر دوبار تقطیر به یک لیتر رسانده شود، اتوکلاوه شده در دمای اتاق نگهداری شود.

از این بافر برای قرار دادن محلول DNA یا محصول واکنش PCR در چاهکهای ژل آگاروز استفاده می شود. برای تهیه ۲۰ میلی از این محلول به صورت زیر %۰.۵ بروموفنل آبی، %۴۰ سوکروز، ۰.۱M EDTA PH=8 و %۰.۵ SDS با همدیگر مخلوط کرده و حجم را به ۲۰ سی سی می رسانیم.
حجم بافر با آب مقطر دو بار تقطیر استریل به حجم رسانیده شود.

بافر EDTA-Tris-HCl (TE)

مقدار ۵۰۰ میکرولیتر Tris –HCl PH=8 دو مولار و ۲۰۰ میکرولیتر Na2EDTA 0.5M PH=8 را به ۹۰ میلی لیتر آب مقطر دوبار تقطیر اضافه کرده حجم را با آب مقطر دوبار تقطیر به ۱۰۰ سی سی برسانید، اتوکلاو شده در دمای اتاق نگهداری شود.

ژل آگاروز (Agarose Gel)

این ژل معمولا به میزان ۱% در بافر TAE، TBE و یا TPE تهیه می شود. برای تهیه ۱۰۰ میلی لیتر از این ژل یک گرم آگاروز را در داخل ارلن ریخته، ۱۰۰سی سی با فر ژل X1 به آن اضافه کرده و به مدت ۶۰ ثانیه در داخل میکروفر (و یا زمان کافی روی اجاق همزن الکتریکی) حرارت دهید تا بجوش آید و آگاروز کاملا حل شود.

استخراج DNA ژنومی به روش موری و تامپسون (۱۹۸۰ Murry&Thompson,)

۱- توزین ۵/۰ گرم نمونه برگی.
۲- پودر کردن نمونه برگی در حضور ازت مایع در هاون چینی اتوکلاو شده و از قبل در فریزر سرد شده.
۳- اضافه کردن مقدار ۵ میلی لیتر از بافر استخراج به هر نمونه و انتقال سریع نمونه ها به لوله های سانتریفیوژ ۱۵ میلی لیتری (فالکون).
۴- قرار دادن نمونه در حمام آب گرم C ˚۶۵ به مدت ۳۰ دقیقه. در حین این مدت لوله ها چندین مرتبه تکان داده شوند.
۵- اضافه کردن سه میلی لیتر از مخلوط کلروفرم ایزوآمیل الکل ۲۴ به ۱ به هر لوله و چندین سر و ته کردن لوله (Inverting). سانتریفیوژ در ۱۰۰۰۰ دور در دقیقه (rpm) به مدت ۱۵ دقیقه.
۶- انتقال رو شناور به لوله سانتریفوژ ۱۵ میلیمتری جدید با استفاده از سمپلر.
۷- اضافه کردن ایزوپروپانول خالص سرد به مقدار ۶/۰ حجم محلول (حجم روشناور که برداشته شده است که معمولا ۲ میلی لیتر است) و سر و ته کردن (Inverting) به آرامی، قرار دادن نمونه ها به مدت ۵ دقیقه در شرایط آزمایشگاه. در این مرحله توده ژله ای بی رنگ DNA قابل مشاهده است.
۸- سانتریفیوژ لوله ها در rpm 10000 به مدت ۱۵ دقیقه تا DNA در کف لوله رسوب کند.
۹- خالی کردن مایع بالایی توده DNA‌ به آرامی، طوری که رسوب در لوله باقی بماند.
۱۰- شستشوی رسوب محتوی DNA‌ (پلت) دو بار با اتانول ۷۵% با توجه به عدم خروج رسوب از لوله هنگام خالی کردن اتانول. قرار دادن لوله ها به مدت ۳۰ دقیقه در معرض جریان هوا به صورت وارونه روی دستمال کاغذی تا رسوب حاصله خشک شود.
۱۱- اضافه کردن ۵۰۰ میکرو لیتر آب مقطر دو بار تقطیر استریل به لوله ها و قرار دادن نمونه به مدت یک شب در یخچال در دمای C ˚۴ تا توده DNA داخل آب مقطر حل شود.

بافر استخراج موری و تامپسون Murray &Thompson Extraction buffer

در نهایت حجم بافر را با آب مقطر دوبار تقطیر استریل به ۱۰۰ سی سی برسانید.
توجه: بتا مرکاپتواتانول را بعد از اتوکلاو کردن و درست قبل از مصرف به بافر اضافه کنید.

نتیجه گیری برای  استفاده  از آب مقطر

اگر در خانه از حیوانات خانگی نگهداری میکنید و یا آکواریوم دارید و یا گیاهان زینتی دارید بدانید بهترین آب برای آنها آب مقطر هست .

اگر دستگاهی دارید که برای استفاده از آن باید آب مصرف شود باید برای بهبود کارایی دستگاه و جلوگیری از آسیب دستگاه حتمی از آب مقطر استفاده کنید وگرنه علاوه بر خرابی ، هزینه نگهداری دستگاه جبران ناپذیر خواهد بود.